تحقیق و پژوهش

تحقیق وپژوهش در علوم اجتماعی

تحقیق و پژوهش

تحقیق وپژوهش در علوم اجتماعی

اعتیاد

اعتیاد

اعتیاد چیست؟ نوعی وابستگی،  روحی وروانی و جسمی.

حتماً هر وقت اسم اعتیاد پیش می آید همه تصورشان به سمت مواد مخدر می رود. ولی ما علاوه بر اعتیاد به مواد مخدر و سیگار که در جامعۀ ما بیداد می کند و اعتیاد به الکل، اعتیادهای دیگری هم داریم. وابستگی به هر چیز و هرکاری را اعتیاد می گوییم. از اعتیاد به اینترنت گرفته تا وابستگی دونفر به هم، اعتیاد به درس خواندن، اعتیاد به تلفن همراه، اعتیاد به پول خرج کردن و خرید، اعتیاد به مصرف قرص، اعتیاد به خوردن، و بسیاری از وابستگی های دیگر که در جامعۀ ما فراوان است.  

اعتیاد به اینترنت

اعتیاد به اینترنت به دلایل مختلفی در فرد به وجود می آید، به خاطر فرار از تنهایی و نداشتن رابطۀ مناسب با خانواده و اقوام و دوستان، فرد خود را در دنیای مجازی غرق می کند تا از این طریق بتواند، حس اضطراب و تنهایی خود را کاهش بدهد. و قتی فرد وارد دنیای مجازی چت و اینترنت  می شود و ساعتها با دوستان مجازی خود مشغول است، و مدتی می تواند خود را از دنیای واقعی که عذابش می دهد رها شود، دنیایی که در آن امثال خودش را فراوان می تواند پیدا کند، افرادی تنها و مضطرب و با اعتماد به نفس پایین، با آن ها مدتی در ارتباط است، و در او احساس وابستگی ایجاد می شود و با بودن با آن ها احساس خوشی، و صمیمیت، دنیایی که احساس می کند که در آن افرادی وجود دارد که درکش می کنند و به اوحس بودن  می دهند و حس اعتماد به نفس کادب در او بوجود می آید، وقتی از آن محیط خارج می شود و وارد دنیای واقعی خود می شود دوباره همان احساس تنهایی و اضطراب دوباره به سراغش می آید، که با بودن در اینترنت و چت وجود نداشت. و شخص اینگونه به اینترنت اعتیاد پیدا می کند.

اعتیاد دو نفر یا یک نفر به هم

وقتی دو نفر همدیگر را به شدت دوست دارند، یا  طرف دیگر بیشتر. داشتن حس عاطفی شدید و دلبستگی خیلی شدید به یکدیگر باعث می شود که دو طرف یا یک طرف دچار وابستگی شدید شود. و نتواند دوری طرف مقابل را تحمل کند، شاید این عاملی شود که از یکدیگر توقع زیادی داشته باشند، و اگر یکی از طرفین قادر نباشد، زیاد به او نزدیک باشد و به دلایلی مجبور است دور و جدا باشد،  طرف دیگر دچار اضطراب و رنجش می شود که ممکن است پیامدهای دیگری به دنبال داشته باشد.

اعتیاد به درس خواندن

وقتی شخصی مدت طولانی در حال درس خواندن است و بخاطرش از دوست و خانواده و تفریح دوری کرده، تا بتواند به آن نتیجه ای که می خواهد برسد، و بعد از اتمام امتحانات، و در اوقات فراغت فرد دچار سردرگمی می شود، و در حالت این حس است که باید کارهای درسی را انجام دهد وگرنه، در حالت اضطراب و نگرانی به سر می برد. شاید این حالت برای کسانی که از درس فراغت یافته اند، و بیکار شده اند و نمی دانند چکار کنند بیشتر دست بدهد، تا برای کسانی که اصلاً برایشان درس خواندن مهم نیست.

اعتیاد به پول خرج کردن یا خرید

شخصی که علاقۀ شدیدی به خرید کردن دارد، و از این طریق بتواند احساس کمبود های که در درونش دارد را کاهش دهد، و حس سیری ناپذیری در این زمینه در او وجود  دارد، و هر مقدار پولی که در اختیار دارد، برای چیزهایی که دوست دارد ولی نیازی به آن ندارد خرج می کند.اگر این شخص را از این کار منع کنید، دچار پریشانی افسردگی و سردرگمی می شود.

اعتیاد به خوردن

این جور افراد هروقت ترس و و حشت وتنهایی به سراغشان می آید به خوردن پناه می برند، و از خوردن لذت زیادی می برند وبا این لذت آن ها تا حدی ازاین تنش های روحی رها می شوند، و شاید این عادت در شب ها و موقعی که حس تنهایی به سراغشان می آید رخ دهد، اگر چه آخرش دچار بیماری چاقی می شوند.

اعتیاد به تلفن همراه

اعتیاد به تلفن همراه برای کسانی رخ می دهد، که تلفن برای کارهای ضروری دایم همراهشان است، و مدام تلفن زنگ می خورد. و همچنین برای کسانی که دلبستگی شدیدی به شخصی دارند، و توقع دارند دایم تلفن از جانب شخص مورد علاقه اش زنگ خورده شود، ویا زنگ بزنند  وگرنه دچار افسردگی، و قادر نبودن به انجام کارهای روزمره شان خواهند شد.

اعتیاد به سیگار

ما در جامعه ای زندگی می کنیم، که اکثر افراد آن سیگار مصرف می کنند. بیشتر در میان جوانان کم سن و سال مشهود است.  شاید به دلایل مختلفی افراد به سمت سیگار کشیده شوند. به خاطر پذیرش در گروه دوستی، و اینکه در صورت عدم مصرف مورد طرد و تمسخرو لقب" ترسو "از طرف دوست یا دوستان بگیرد. اگرچه ترک سیگار سخت تر از مواد است. البته انگیزه های دیگری هم وجود دارد که افراد به سمت سیگار می روند.[1]

انگیزه های سیگار کشی بر اساس تحقیقات

1- سیگار کشی به خاطر ایجاد واکنشهای عاطفی مثبت، شامل تحریک و بر انگیختگی، تن آرامی، لذت بری از طعم، نگهداری وسایل سیگار کشی ( مثل فندک های تزئینی و فانتزی)؛

2- سیگار کشی برای کاهش واکنش های عاطفی منفی، مثل کاهش تنش و اضطراب؛

3- سیگار کشی به دلایل اجتماعی متعدد به ویژه تعلق گروهی، همانند سازی با دیگران و تعریف تصور از خود؛

4- سیگار کشی در اثر عادت، بدون انگیزه های دیگر؛

5- اعتیاد به سیگار، یعنی فرد سیگار می کشد،؛ زیرا در اثر عوامل بیولوژیک، وابستگی به نیکوتین پیدا کرده است؛

در واقع اکثر افراد بزرگسال به خاطر ترکیبی از عوامل فوق سیگار می کشند؛ ولی کودکان و نوجوانان بیشتر به خاطر فرار از فشارهای اجتماعی ناشی از خانواده، تعامل با خانواده یا دوستانی که سیگار مصرف می کنند و طغیان جوانی، به سیگار رو می آورند.[2]

اعتیاد به مواد مخدر

اعتیاد به مواد مخدر( تریاک، هروئین، حشیش ) و قرص های روان گردان که مخرب ترین و بدترین نوع اعتیاد که چه از لحاظ روحی، از لحاظ جسمی صدمات جبران ناپذیری را به شخص وارد می کند. اکثر کسانی که معتاد به مواد مخدر می شوند، از خانواده شان نشئت می گیرد. خانوادۀ فردی که والدین، یا یکی از والدین و اعضای خانواده معتاد باشد، احتمال معتاد شدن فرد را بالا می برد. بعد دوستان و جامعۀ آلوده.

انواع مواد مخدر

الکل، سیگار، تریاک و مشتقات آن هروئین و مرفین، مواد توهم زا، نظیر حشیش، ماری جوانا، ال – اس – دی، مواد محرک مانند کافئین، کوکائین و آمفتامین ها و مواد آرامبخش و خواب آور که ابعاد مصرف آن افزایش یافته است.

اعتیاد به الکل

مردان وزنان چه قبل و چه بعد از اعتیاد به الکل نیازمند دریافت تمجید و تشویق از جانب دیگران هستند و نسبت به انتقاد بسیار حساس اند. انتظاراتشان از دنیا زیادتر است، در مقابل شکست بیشتر احساس رنجش و حقارت می کنند. روانشناسان خصیصه های مختلفی را مشاهده کرده اند. از جمله کم طاقتی در برابر مشکلات، داشتن تصور منفی از خود و احساس تنهایی، ناامنی و افسردگی. نظریۀ دیگر روانشناسان این است که معتاد به الکل به طور کلی از وضعیتی که دارد ناراضی است و قدرت تحمل فشار یا ناراحتی را ندارد و نمی خواهد تحمل کند. هنگامی که الکل بتواند در کاهش ناراحتی، اضطراب و افسردگی او مؤثر واقع شود، این گونه رفتار تقویت می شود و سر  انجام به صورت یک الگوی رفتاری برای مقابله با موقعیتهای ناگوار در می آید.

اعتیاد به مرفین و هروئین و تریاک

مشخصات اصلی معتادان از نظرجیمز کلمن، استفاده از مواد مخدر برای کاهش درد، پس از جراحی و یا جراحات شدید، اکثر ابیماران معتاد نمی شوند، و کسانی که می خواهند نارساییهای شخصیتی خود را از این طریق پنهان کنند، به سمت مصرف مواد مخدر می روند. از جمله مشخصات اصلی معتادان به دلیل اختلالات شخصیتی و ناهنجاریهای روانی از جمله، خصیصۀ هنجارگریز بودن افسردگی، نا آرامی، ناامنی و احساس بی کفایتی است. و کلمن می گوید ایجاد روابط گرم و با دوام با اطرافیان برای این گونه افراد بسیار مشکل است.[3]

علت و راه حل

دو مورد ذکر می کنم که تصورم این است که مهمترین عاملی است که افراد معتاد می شوند 1- کم توجهی از سوی خانواده 2- پایین بودن آگاهی دینی

وقتی فردی از سوی خانواده آن توجهی که مقبول او است نشود، نه توجه زیاد نه کم، بلکه به اندازه ای که فرد احساس کند، درک می شود و وجود دارد ونظر و سلیقه اش از سوی خانواده قبول و عمل می شود

و همچنین فردی که خود و خدای خود را نشناخته باشد ممکن است به هر راهی کشیده شود، و به سوی گمراهی ورا های اشتباه برود، وقتی به خدا اعتماد می کند و فقط از او می ترسد، دیگر به نا اهلان اعتماد نمی کند و از کسی نمی ترسد و در برابر درخواستهای نامشروع "نه" می گوید.

مواردی که از اعتیاد ذکر کردم، هر چند مختصر بود امیدوارم زمینه ای برای تحقیق بیشتر برای محققان و دانشجویان عزیز محقق باشد (زهرا ملکی راد)



[1] زهرا ملکی راد 1389

[2] - منبع: هجوم خاموش ( آسیب شناسی نسل جوان)، سقازاده و کریم خانی، سید محمد و حمزه، 1388، انتشارات عطر یاس

[3] - جامعه شناسی انحرافات اجتماعی، سخاوت، دکتر جعفر، دی 1385